BAKTERIE

Cechy charakterystyczne komórki prokariotycznej:

   ·         Jest mała (od kilku do 100 mikrometrów) 1 mikrometr = 1/1000mm = 10^-6 m

   ·         Widać je w mikroskopie świetlnym  

   ·         Brak jądra komórkowego (nagi splatany DNA – nukleoid, czyli genofor) [nukleoid to pojedyncza cząsteczka DNA, jeśli jest jeden to nukleoid = genofor, jeśli jest 2 lub 3 to razem tworzą genofor]

   ·         Do informacji genetycznej bakterii należą plazmidy – małe koliście zamknięte cząsteczki DNA, tak zamknięta jest trwalsza, bo nie ma wolnego końca. Zawierają one geny np. odporność na antybiotyki.  

   ·         Brak aparatu Golgiego, lizosomów, nie ma siateczki śródplazmatycznej (retikulum), centrioli, cytoszkieletu, mikrociałek

   ·         Nie ma mitochondriów – są prymitywne mezosomy w komórkach oddychających tlenowo

   ·         Są rybosomy, ale małe 70s, są wyłącznie w cytoplazmie (biosynteza białek)

   ·         Plastydów nie ma, materiały zapasowe są tylko w cytoplazmie komórek

   ·         Barwniki asymilacyjne u tych, które są zdolne do fotosyntezy (bo tylko one ja mają ) w błonach zwanych tylakoidami lub ziarna chromatoforowe

   ·         Mają ścianę komórkową zbudowaną z mureiny (jest glikoproteiną, czyli kompleks białko – cukier), natomiast ściany innych komórek są wielokomórkowe

Formy komórek bakteryjnych:

   ·         Kuliste (ziarniaki)

   ·         Cylindryczne

Kuliste potrafią tworzyć kolonie (bakterie są jedno komórkowe mogą tworzyć tylko kolonie).

   ·         Dwoinki (zapalenie płuc, rzeżączka)

   ·         Paciorkowce (angina, szkarlatyna)

   ·         Gronkowiec (powoduje chorobę grzybiczą skóry, układu pokarmowego, płuc )

   ·         Pakietowiec  (nie jest chorobotwórczy)

Cylindryczne

   ·         Laseczka  (tężec, wąglik, zgorzel gazowa) – są zdolne do tworzenia przetrwalników w trudnych warunkach, a pałeczki nie

   ·         Pałeczki (czerwonka, salmonelloza, dur brzuszny)

Jeśli bakterie mają grubą ścianę to barwią się na niebiesko (gram +):laseczki, gronkowce, paciorkowce + niektóre dwoinki.

Gram ujemne (gram -) o cienkiej ścianie barwią się na czerwono nietrwale: pałeczki, krętki, przecinkowce

Inne antybiotyki działają na gram ujemne, a inne na gram dodatnie.

Bakterie mogą się ruszać: obecność rzęsek i otoczek śluzowych (ułatwia ruch) – pojedyncza rurka z białka fragelliny. Rzęska eukariotyczna ma 20 mikrotubul z tubuliny.

Procesy fizjologiczne:

ODŻYWIANIE
AUTOTROFY – 10%		HETEROTROFY – 90%
Fotosyntetyzujące (energia świetlna)	Chemosyntetyzujące (energia z utleniania)	Saprofity	Pasożyty	Symbionty
Sinice Purpurowe Zielone	Nitryfikacyjne Metanowe Wodorowe Siarkowe Żelazowe	Gnilne Mlekowe Azotowe	Wszystkie chorobotwórcze	Jelitowe Brodawkowe Rhizobium

Autotrofy – potrafią tworzyć związki samodzielnie

Heterotrofy – nie potrafią tworzyć samodzielnie związków

ODDYCHANIE

Uzyskanie energii  wyniku rozkładu związków organicznych

   ·         Tlenowe (areoby)

C₆H₁₂O₆ + 6 O₂ à 6CO₂ + 6H₂O + 36 ATP

   ·         Beztlenowe (anareoby) – prowadzą fermentacje

C₆H₁₂O₆ à kasy organiczne lub alkohol + 2 ATP

Beztlenowce

   ·         Względne (fakultatywne) – potrafią oddychać tlenowo i beztlenowo (mlekowe, octowe, większość chorobotwórczych )

   ·         Bezwzględne (obligatoryjne) – oddychają wyłącznie beztlenowo (masłowo, denitryfikacyjne)

ROZMNAŻANIE

Przez podział komórki oraz fragmentacje plechy, przy czym podział komórki bezpośredni – amitoza. Szybki podział trwający 15 – 80 min. Najpierw odbywa się replikacja DNA, a następnie przewężenie komórki na dwie potomne. Fragmentacja w wyniku podziału.

Koniugacja – proces płciowy polegający na przekazaniu fragmentu DNA do komórki bakteryjnej, która jest dawcą do drugiej, która jest biorcą.

Jedna jest zawsze dawcą druga biorcą, ale proces ten zmienia informacje genetyczną obu komórek, bo jedna oddała, druga pobrała. Zwykle dotyczy plazmidów, więc przekazywany DNA pochodzi z plazmidów. Występuje tylko wtedy, gdy nie ma rozmnażania płciowego. To jedyny sposób na mieszanie genów. Za wytwarzanie połączenia między komórkami bakteryjnymi odpowiadają fimbrie (płciowe) – wyrostki na ścianie komórek bakteryjnych, które łączą dwie komórki w czasie koniugacji.

Znaczenie bakterii:

1.       Chorobotwórcze (są 4 wrota zakażenia bakteriami)

Choroby bakteryjne przenoszone drogą pokarmową:

ü  salmonelloza (salmonella)

ü  cholera

ü  czerwonka

ü  dur brzuszny

ü  jad kiełbasiany (laseczka) – nie jest pasożytem tylko saprofitem, do produktu spożywczego w którym żyje wydziela silną toksynę botulinę dziś botoks w bardzo małej ilości może być śmiertelna

Choroby bakteryjne przenoszone drogą kropelkową:

ü  angina

ü  gruźlica

ü  zapalenie płuc

ü  szkarlatyna = płonica

ü  dyfteryt = błonica

Choroby przenoszone drogą płciową (weneryczne):

ü  kiła

ü  rzeżączka

Choroby bakteryjne przenoszone przez powłokę ciała:

ü  tężec

ü  zgorzel gazowa (gangrena)

ü  wąglik

ü  gronkowiec

Walka z chorobami bakteryjnymi:

   ·         szczepienia ochronne (otrzymana sztucznie)

   ·         antybiotyki – większość działa bakteriostatycznie – hamują one procesy metaboliczne bakterii uniemożliwiają podziały

   ·         sterylizacja

Choroby bakteryjne roślin (bakteriozy) – rak korzeniowy, parch ziemniaka, zgnilizna ziemniaka

Bakterie mają szereg pozytywnych znaczeń:

   ·        T o wraz z grzybami destruenci, czyli reducenci.

   ·         Wykorzystywane  procesie fermentacji np. mlekowa (przemysł mleczarski, kiszenie, konserwacja pasz), octowa, masłowa

   ·         W przewodach pokarmowych człowieka i zwierząt, eserichia coli, witaminy z grupy B i K, a u zwierząt oprócz syntezy witamin tworzą celulozę.

   ·         Produkcja antybiotyków – jedne przeciw drugim

   ·         Rhizobium – współżyją z korzeniami roślin motylkowych (łupin, groch, fasola); żyje w brodawkach, to typowa synteza; bakterie potrafią przyswajać azot atmosferyczny, rośliny dają produkty fotosyntezy.

   ·         Udział bakterii  krążeniu substancji w przyrodzie.