Dowody
ewolucji dzielimy na:
-
Bezpośrednie - są to dowody z paleontologii, są bezsporne i namacalne
-
Pośrednie - dowody z anatomii porównawczej
narządy homologiczne - mają wspólne
pochodzenie i jago ślad zachowany w planie budowy, ale morfologicznie są różne,
bo pełnią rożne funkcje. Przykłady:
--
> skrzydła ptaka i kończyna przednia ssaka
--
> liść asymilacyjny, liść kolec u kaktusa i liść pułapka u dzbanecznika
--
> przedrośle paproci i --- > woreczek zalążkowy i komórki ziarnka pyłku u
okrytonasiennych
---
> pierwotne bielmo i komórki w ziarenku pyłku u nagonasiennych
---
> cały mech
narządy analogiczne - narządy o różnym
pochodzeniu i różnej budowie wewnętrznej, ale takiej samej budowie zewnętrznej,
bo pełnią takie same funkcje. Przykłady:
--
> bielmo pierwotne i triploidalne bielmo wtórne
--
> chwytniki mchu i korzenie
--
> skrzydło nietoperza i skrzydło owada
konwergencja
- upodobnianie się do siebie organizmów z różnych grup systematycznych z powodu
bytowania w jednym wspólnym środowisku. Przykłady:
--
> upodobnianie się do siebie zwierząt żyjących w Australii torbaczy do
łożyskowców np. wiewiórka torbacz i wiewiórka łożyskowiec
--
> oko głowonoga i oko ryby
--
> rekin i delfin
--
> ubarwienie zwierząt polarnych
Konwergencja(zbieżność)
to daleko posunięta analogia, natomiast daleko posunięta homologia to
dywergencja(rozbieżność)
Narządy
szczątkowe:
Są
dowodem ewolucji, bo świadczą o tym, że u przodków występowały w postaci
doskonałej, a teraz występują w postaci uwstecznionej. Przykłady:
--
> wyrostek robaczkowy jelita ślepego ptaki, ssaki roślinożerne mają ten
wyrostek duży i niezbędny w trawieniu, a u człowieka jest to narząd szczątkowy.
U
zwierząt roślinożernych wyrostek jest to wylęgarnia drobnoustrojów pomagających
w trawieniu celulozy.
--
> U człowieka zęby mądrości to narządy uwstecznione
--
> 5 palec jest szczątkowy
--
> owłosienie ciała u człowieka
--
> u roślin małe inkrustowane liście na kłączu
--
> węzły i międzywęźla na kłączach
--
> 2 synergidy w komórce zalążka
atawizmy
- powrót do cech przodków np. człowiek z ogonem, przyrośnięcie zębów do szczęki
aromorfozy
- duże i ważne zmiany ewolucyjne które stawiają organizmy na wyższym szczeblu
drabiny ewolucyjnej np. wykształcenie 2 obiegów krwi u kręgowców, wykształcenie
drożnego układu pokarmowego, wykształcenie płuc u kręgowców lądowych, u
dżdżownic powstanie układu krążenia oraz powstanie układu metanefrydialnego
idioadaptacja
- małe, drobne zmiany ewolucyjne które mają na celu przystosowanie organizmów
do warunków środowiska. Przykłady:
--
> tyflosolis u dżdżownic i gruczoły wapienne
--
> różne aparaty gębowe owadów
DOWODY
EWOLUCJI Z BIOCHEMII
1.
DNA jako materiał genetyczny wszystkich organizmów żywych.
Informacja
o cechach organizmów jest zapisana w DNA. Jest to dowód na wspólne pochodzenie organizmów,
a konsekwencją jest taki sam kod genetyczny. Kod genetyczny jest uniwersalny.
2.
Zbliżony skład chemiczny organizmów.
Woda
jest dominującym składnikiem wszystkich organizmów żywych.
W
skład roślin i zwierząt wchodzą cukry, węglowodany, woda i tłuszcze. Woda i
cukry dominują u roślin.
3.
Podobieństwo w zawartości ważnych pierwiastków w różnych grupach organizmów i
wodzie oceanicznej.
Badano
zawartość Na, K, Cu, P, Ca w:
-
osoczu skrzypłocza - stawonogi, szczękoczułkowce, staroraki
-
osoczu ryby chrzęstnoszkieletowej
-
osoczu człowieka
-
wodzie oceanicznej
W
każdym z wymienionych płynów występują te pierwiastki w ilościach bardzo
podobnych. Świadczy to o tym, że życie wyszło z wody. Pierwsze
prakomórki powstały w ciepłych morzach i zamknęły w sobie fragmenty środowiska
i mimo doskonalenia w toku ewolucji wnętrze to zmieniło się tylko nieznacznie.
4.
Podobna budowa cząsteczki barwnika zwierzęcego, czyli hemu i roślinnego
chlorofilu.
Barwnikiem
u roślin jest chlorofil, a u zwierząt hem, cząsteczki tych związków są bardzo
podobne. Centralny atom w chlorofilu to Mg, a 3 w hemie Fe.
DOWODY
EWOLUCJI Z BIOGEOGRAFII
Biogeografia-
nauka o rozmieszczeniu organizmów na ziemi
*
fitogeografia - mówi o rozmieszczeniu roślin
*zoogeografia
- mówi o rozmieszczeniu zwierząt
Kryteria
podziału świata na państwa roślinne i krainy zwierzęce:
1.
linie zasięgowe gatunków przewodnich
Gatunki
przewodnie to takie które są najbardziej charakterystyczne dla danego terenu i
tam gdzie sięga zasięg danego gatunku poprowadzono granice państw.
2.
występowanie endemitów i reliktów
relikty - przeżytki z dawnych epok,
czyli żywe skamieniałości, organizmy bardzo stare, ale takie którym udało się
przetrwać do dziś, np. latimeria, hatterie, miłorząb japoński, dziobak i
kolczatka
endemity - gatunki rzadko spotykane;
występujące w jednym lub kilku miejscach na ziemi. Pojęcie reliktu czasami
pokrywa się z pojęciem endemitu np. hatteria, miłorząb. Endemit nie musi być
gatunkiem starym np. brzoza ojcowska występuje tylko w ojcowskim PN.
gatunki kosmopolityczne - gatunki
zamieszkujące niemal całą kulę ziemską.
3.
Podobieństwo klimatu
4.Zależności
pomiędzy organizmami.
Na
terenie, gdzie jest bogata szata roślinna występuje bogactwo roślinożerców, a
to pociąga za sobą bogactwo drapieżców.
Czynniki
które zdecydowały o współczesnym rozmieszczeniu roślin i zwierząt na ziemi
1.
Czynnik historyczny
*
dawne połączenia między kontynentami
Teoria
Wegenera - kiedyś wszystkie lądy stanowiły jedną całość, a następnie wszystkie
kontynenty rozsunęły się - tym tłumaczy się podobieństwo flory Ameryki.
*
rozmaite ruchy górotwórcze i fałdowania
Podczas
wypiętrzania pasm górskich jedne gatunki umierały, a inne przybywały na ten
teren.
*
zlodowacenia - zniszczyły dużą część organizmów oraz przemieściły część
organizmów
2.
Czynniki topograficzne - ukształtowanie powierzchni ziemi
3.
Czynniki klimatyczne
