sobota, 29 października 2016

EWOLUCJONIZM

Ewolucja - zwykle jednokierunkowe zmiany w organizmach które prowadzą do coraz lepszego przystosowania organizmów do życia w konkretnym środowisku. Celem ewolucji jest doskonalenie organizmów w kierunku przydatnych cech, czyli takich które lepiej przystosują do środowiska.

W toku ewolucji nie muszą powstawać organizmy większe, silniejsze, mocniejsze tylko lepiej przystosowane do środowiska. Proces ewolucji zachodzi ustawicznie, ponieważ warunki na ziemi zmieniają się cały czas.

PIERWSI EWOLUCJONIŚCI I ICH POGLĄDY:

Arystoteles - twierdził, że życie powstało z materii nieożywionej, ale materie musiała do tego popchnąć nadprzyrodzona siła.

Ewolucjoniści nowożytni:

Jerzy Buffon - "Albo koń pochodzi od osła, albo osioł jest uwstecznionym koniem." Zdanie to wyraża poglądy ewolucjonistyczne.
Kreacjonizm - poglądy stworzenia świata zgodne z biblią.

Erazm Darwin - był poetą i wyrażał poglądy ewolucjonistyczne w wierszach; pisał o przemianach form prymitywnych w doskonalsze.

Jan Chrzciciel Lamarck - przyrodnik; dyrektor katedry zoologii na uniwersytecie w Paryżu; wprowadził do słownika słowo "biologia". Swoje poglądy zawarł w dziele "Filozofia zoologii".

Prawa Lamarcka:
I. Prawo używania i nieużywania narządów.
Jeżeli narządy są używane to się rozwijają i doskonalą, a narządy nie używane ulegają stopniowemu uwstecznieniu.
Przykłady:
- kret to zwierze o bardzo uwstecznionym wzroku, ma za to doskonale rozwinięty węch i słuch.
- żyrafa ma długą szyję, bo pokarmem żyraf są liście drzew i dlatego z pokolenia na pokolenie szyja była dłuższa.

II. Prawo dziedziczenia cech nabytych.
To co organizmy nabyły w ciągu życia przekazują potomstwu pod wpływem, że cechę tę posiadali oboje rodziców.
Przykład:
- jeżeli szyja rodziców żyrafy wydłużyła się to potomstwo rodziło się z szyją już wydłużoną.

III. Wpływ wewnętrznej siły na wykształcenie sie cech organizmu.
Wewnętrzna chęć doskonalenia lub uwstecznienia jakiegoś narządu jest siłą napędową ewolucji. Dziś uważamy, że Lamarck miał rację np. w czasie choroby wewnętrzna chęć życia w wiara w skuteczność terapii przyspiesza leczenie.

Lamarck ogłosił swoje poglądy w 1809r. (rok urodzenia K. Darwina). Za swoje poglądy Lamarck został wyrzucony z pracy, bo w tym samym czasie pracował Georges Cuvier.

Georges Cuvier był paleontologiem i natrafiając na różne organizmy z różnych warstw litosfery stworzył teorię katastrof.

Teoria Cuviera:
Życie zostało stworzone przez siłę nadprzyrodzoną, a stworzeń tych było kilka. Po każdym stworzeniu przychodziła katastrofa i niszczyła życie na ziemi. Siła ta stwarzała życie na nowo z tym, że za każdym razem nowe stworzenia były lepsze.
Uwierzono Cuvierowi i dlatego teoria Lamarcka upadła.
Cuvier był twórcą anatomii porównawczej. Miał też zasługi w dziedzinie paleontologii.

KAROL DARWIN - anglik; urodził się w 1809r; był człowiekiem bogatym synem lekarza Roberta Darwina, przez całe życie pracował naukowo.
Ważniejsze działa K. Darwina:
- "O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego"
- "Wyraz uczuć u człowieka i zwierząt"
- "O powstawaniu raf koralowych"
- "O pochodzeniu człowieka"
- "O zmienności roślin i zwierząt w stanie udomowienia"
- "O pszczołach i ich roli w zapylaniu kwiatów"
- "O dżdżownicach i ich roli w użyźnianiu gleby"
- "O zapyleniu krzyżowym i samozapyleniu "
- "O roślinach pnących"
- "O roślinach owadożernych"
Karol Darwin interesował się przyrodą, po ukończeniu szkoły średniej studiował przez 1,5 roku medycynę 2 lata teologię, ostatecznie skończył jako nauczyciel. Już jako student brał udział w kołach naukowych i tam został dostrzeżony.
Otrzymał propozycję podróży dookoła świata na statku Beogle (1831-36). Statek ten płynął w celach kartograficznych. Darwin miał pełnić rolę lekarza i obserwatora przyrody. W trakcie podróży notował spostrzeżenia i wysyłał do Anglii. W Anglii drukowała to miejscowa prasa. Powrócił z podróży jako znany podróżnik. Ożenił się, a w prezencie ślubnym otrzymał od ojca majątek Down w Anglii. Tam do końca życia tworzył swoje dzieła. Najważniejszym dziełem Darwina jest "O powstawaniu gatunków droga doboru naturalnego."

Teoria Darwina jest w większości aktualna bez zmian.
1. Organizmy mnożą się w bardzo szybkim tempie (geometryczny postęp rozrodu)
Gdyby 1 roślina mniszka wydała tylko 100 nasion rocznie po 10 pokoleniach byłoby ich 1018, czyli tyle, że aby mógł się zmieścić tylko mniszek to lądy powinny mieć dużo większą powierzchnie i byłoby tylko miejsce dla mniszka. Mniszek wytwarza tyle nasion, ale istnieją czynniki które ograniczają tę ogromną rozrodczość.

2. Zmienność jest bezkierunkowa, czyli przynosi raz organizmom zmutowanym korzyść, a innym razem stratę.
W przyrodzie zachodzi zmienność, ale jest ona bezkierunkowa, może być korzystna lub niekorzystna. Zmiany korzystne zostaną utrwalone w gatunku, a niekorzystne nie są utrwalane.

3. W przyrodzie istnieje walka o byt.
Czynnikiem ograniczającym wielką rozrodczość jest walka o byt w kolejnych pokoleniach:
- walka o miejsce na ziemi
- walka o dostęp do światła, wody, pokarmu
Walka ta nie musi być mechaniczna. Darwin "walkę o byt" zmienił na "konkurencję". Konkurencja jest tym silniejsza im nisze ekologiczne organizmów bardziej się nakładają.
W wyniku walki i byt przeżywają tylko organizmy najlepiej przystosowane w danej konkretnej sytuacji życiowej np. dwa uciekające zajączki duży i mały.
- o światło - sosny w lesie
- o miejsce na ziemi - nasiona mniszka które znalazły się razem na podłożu wygrywa ten który pierwszy skiełkuje (ma większą energię kiełkowania).

4. Walka o byt jest selekcjonerem w doborze naturalnym.
W walce o by przeżywają organizmy lepiej przystosowane. W przypadku zmienności wygrywają te jednostki które mutacja zmieniła na korzystne.
Te najlepiej przystosowane dobierają się w rodzicielskie pary i tworzą kolejne bardzo liczne pokolenia. W kolejnym pokoleniu również toczy się walka o byt itd.
Walka o byt jest selekcjonerem w doborze naturalnym, bo to walka o byt selekcjonuje organizmy tych konkretnych warunkach środowiska.
Dobór naturalny narzuca przeżywanie najstosowniejszego.

5. Dobór naturalny, czyli przeżywanie najstosowniejszego w konkretnej sytuacji życiowej prowadzi do wyłaniania osobników o korzystnych cechach, a te dobierają się w rodzicielskie pary i wydają kolejne pokolenia.
W skutek naturalnej selekcji przezywają organizmy o cechach innych niż u organizmów wyjściowych i one dają początek innym gatunkom.

6. Teoria doboru sztucznego
W doborze sztucznym selekcjonerem jest człowiek - hodowca.
Dobór sztuczny to dobieranie do rozrodu organizmów korzystnych dla hodowli, czyli dla człowieka.
To co człowiek wybiera jako cechę korzystną dla siebie nie musi być korzystne dla organizmów.
-//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//--//     
Te żyrafy które urodziły się z szyją nieco dłuższą od innych miały zawsze większą przewagę nad innymi w walce o byt, tę cechę przekazały potomstwu. Przez wiele tysięcy pokoleń szyja się wydłużała.

Darwin dzielił się spostrzeżeniami z uczonymi z całego świata, ale w tym samym czasie tworzył Wales.