WIRUSY

Są organizmy na pograniczu bakterii i wirusów

Riketsje –zaliczane są przez niektórych bakteriologów do najprymitywniejszych bakterii, bo mają taką tako budowę jak prymitywne komórki prokariotyczne, zachowują się jak żywe tylko na terenie innych żywych komórek. Zasze są chorobotwórcze, bo żyją kosztem komórek.

Papuzica, dur plamisty, gorączka gór skalistych, gorączka błotna, jaglica

Wirusy nie są organizmami.  Są cząsteczką chemiczną zbudowaną z kwasu nukleinowego i białka zwanego kapsydem (2 białka). Niektóre mają jeszcze dodatkową osłonkę.

10 – 400 nm – nie widać ich  mikroskopach świetlnych, widać w elektronowych, nie stosuje się do nich żadne zasady systematyki.

KLASYFIKACJA WIRUSÓW  

Ze względu na rodzaj infekowanych komórek:

   ·         Roślinne

   ·         Zwierzęce

   ·         Bakteriofagi

Ze względu na kształt:

   ·         Bryłowate – formy różnych brył geometrycznych

   ·         Spiralne – mają spiralnie skręcony kwas nukleinowy, a na spirale są nałożone kapsomery białkowe budujące kapsyd.

   ·         O budowie złożonej

Ze względu na rodzaj wywoływanej choroby:

   ·         Łagodne – jeśli nie występuje liza np. wirus brodawek ludzkich (kurzajek)

   ·         Złośliwe – powodują lizę, czyli rozpad zainfekowanej komórki. Bakteriofagi są zwykle złośliwe

3 hipotezy skąd są wirusy:

   1.       Wirusy to pierwociny życia na Ziemi.

   2.       Uproszczone bakterie w skutek długotrwałego pasożytnictwa.

   3.       Z komórek bakteryjnych wydostało się trochę kwasu i białek i powstała niezależna autonomiczna jednostka jaką jest wirus.

Pochodzenie jest prawdopodobnie polifiletyczne – od różnych przodków.

Wirusy nie prowadzą żadnego metabolizmu, wszystko co im potrzebne do życia wraz z energią daje im komórka żywicielska. Nie rozmnażają się, one się namnażają (namnaża je komórka żywicielska).

Etapy infekcji wirusowej:

   1.       Faza adsorpcji – wirus zbliża się do komórki którą ma infekować i rozpoznawany jest przez receptory komórki

   2.       Faza penetracji – w przypadku bakteriofaga to wstrzyknięcie przez kanalik w ogonku tylko DNA bakteriofaga (kapsyd na zewnątrz); w przypadku innych wirusów wnikają całe wiriony (winion – 1 wirus)

   3.       Faza eklipsy = utajenia – zachodzi w każdej innej komórce niż bakteryjna. Następuje rozkład kwasu nukleinowego od białka, czyli  komórce nie ma kompletnych wirionów. Na tym etapie wirus nie może infekować innych komórek, bo nie jest wirusem kompletnym i nie jest wykrywalny.

   4.       Faza replikacji – powielanie kwasu nukleinowego wirusa  jądrze komórkowym komórki żywicielskiej. W rybosomach komórki zachodzi synteza wirusowego białka, z którego powstanie kapsyd. Materiał budulcowy do budowy kwasów nukleinowych i białek i energia używana do procesu pochodzą z komórki żywicielskiej.

   5.       Faza składania (dojrzewanie) – składanie kwasu nukleinowego i białka (powstaje wirion)

   6.       Faza uwalniania – może dojść do lizy (rozpadu ) tedy to wirus złośliwy (np. bakteriofagi), bądź uwalniają się pozostawiając komórkę żywą najczęściej w drodze dyfuzji.

Dodatkowa osłonka na wirusach wytwarzana jest przez błony komórki żywicielskiej w momencie uwalniania.

Cykl lityczny – wtedy, gdy bakteriofag namnożony przez komórkę żywicielską doprowadza do jej lizy, czyli rozpadu.

Cykl lizogeniczny – DNA wirusa wbudowuje się do DNA bakterii jako profag, czyli pro wirus jest powielany przed każdym podziałem komórki razem z DNA i trafia do komórek potomnych. Po wielu cyklach lizogennych wirus schodzi na drogę cyklu litycznego.

Choroby wirusowe roślin: (nie należy z nimi walczyć )

   ·         Karłowatość

   ·         Kędzierzawość

   ·         Mozaikowatość (smugowatość)

   ·         Liściozwój

Choroby wirusowe zwierząt: (bywa, że zarażają się od zwierząt ludzie, są to tedy zoonozy, czyli choroby odzwierzęce )

   ·         Wścieklizna  - RNA

   ·         Nosówka

   ·         Pryszczyca

   ·         Myksomatoza

Choroby wirusowe człowieka:

DNA wirusowe	RNA wirusowe
Ospa prawdziwa           Ospa wietrzna            Półpasiec            Opryszczka            Kurzajki, czyli brodawki ludzkie	Grypa          AIDS (zespół nabytego upośledzenia odporności)            Choroba Haynego – Mediny (paraliż dziecięcy, polio )            Świnka            Odra            Różyczka (szczepione tylko dziewczynki 13 – 14 lat)            Zapalenie opon mózgowych            Zapalenie płuc            Adeno wirusy

Grypa i wirus HIV – najczęściej się mutują i nie ma na nie skutecznych szczepionek (bryły z osłonką i posiadają dodatkową osłonkę na czynniki zewnętrznego środowiska)

WIROIDY – jest to tylko kas nukleinowy, zwykle RNA te wiroidy to czynniki chorobotwórcze, atakują głownie rośliny, przede wszystkim ziemniaki i cytrusy.

PRIONY – tylko białko które jest czynnikiem chorobotwórczym; choroby zwierząt i ludzi (choroba szalonych krów – w odniesieniu do Crauzfelda Jacoba) – jest to gąbczaste zwyrodnienie mózgu, pro wirusa nie niszczy wysoka temperatura, bo białko wnikając do organizmu zarządza rybosomom syntezę takiego samego białka.

Retrowirus – niektóre wirusy RNA, np. HIV, które mają zdolność do odwrotnej transkrypcji. Wirusy te przepisują swoją informacje z RNA do DNA, żeby  tej formie wbudować informacje do DNA gospodarza.