biologia: PROCESY ŻYCIOWE PROTISTÓW

ODŻYWIANIA

Autotroficznie: roślinne (mają w plastydach barwniki asymilacyjne)

· Krasnorosty – fikocjanina (niebieska)

· Zielenice - chlorofile (zielone)

· Brunatnice, okrzemki, tobołki – barwniki brunatne

· Karotenoidy (pomarańczowo – czerwono - żółte)

Heterotroficzne: pobierają pokarm z zewnątrz.

· Wchłanianie pokarmu (substancji prostych)

v Dyfuzja prosta – nie wymaga nakładu energii.

Cel: wyrównanie stężeń.

v Dyfuzja wspomagana – angażują się w niej białka błonowe.

v Transport aktywny – kosztem energii biochemicznej

v Fagocytoza – protest pobiera pokarm duży w stosunku do niego samego (zwykle całą komórkę). Pokarm jest rozpoznawany przez receptory błony komórkowej, pochłaniany, zbliża się do niego lizosom (z enzymami pokarmowymi) i trawi go w sobie. To co strawione zostaje w cytoplazmie i jest wykorzystywane jako budulec, energia ; reszta jest wydalana

v Pinocytoza – pokarm mniejszy niż w fagocytozie, cząstka białka bądź tłuszczu. Tworzy się pęcherzyk pinocytarny który odrywa się od błony komórkowej i wędruje po cytoplazmie. Zbliża się do niego lizosom (z enzymami pokarmowymi) i trawi go w sobie. Wszystko zostaje strawione, nie ma niestrawionych cząstek.

ODDYCHANIE

Protisty na ogół oddychają tlenowo, prowadząc wymianę gazową całą powierzchnią komórki. Oddychanie beztlenowe (fermentacja) występuje tylko u form pasożytniczych. Im organizm jest mniejszy, tym jego powierzchnia w stosunku do masy jest większa.

OSMOREGULACJA

Osmoregulacja- to regulacja poziomu wody w organizmie (komórce).

Protisty morskie i pasożyty krwi są izotoniczne, co znaczy, że stężenie wody w ich organizmie jest takie samo jak stężenie środowiska. Nie mają więc problemu z napływem wody do ich wnętrza.

Protisty słodkowodne są hipertoniczne, co znaczy, że mają większe stężenie wody niż środowisko. Środowisko jest więc hipotoniczne wobec nich. Narażone są ona na ciągły napływ wody. Wobec tego wykształciły się u nich wodniczki tętniące, które pozbywają się nadmiaru wody i szkodliwych metabolitów. Polega to na napełnieniu tej właśnie wodniczki wodą (pęcherzyk pęcznieje) i usuwaniu jej na zewnątrz (pęcherzyk się kurczy).

Przykłady: euglena, ameba, orzęski.

WYDALANIE

Wydalanie to usuwanie zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. Wydaliny białek i kwasów nukleinowych: amoniak (toksyczny, wydalany z dużą ilością wody – organizmy wodne - protesty), mocznik, kwas moczowy (powstałe w wyniku przemian amoniaku). Protisty wydalają całą powierzchnią błony.

ODBIERANIE BODŹCÓW

· Zmiana polaryzacji błony komórkowej (depolaryzacja błony) –na zewnątrz komórki są jony dodatnie (np. Na⁺), wewnątrz – ujemne (np. Cl^-). Prowadzi do tego zetknięcie z jakimś obiektem.

· Odbieranie bodźców świetlnych za pomocą narządu światłoczułego: fotoreceptora, podstawy wici i plamka oczna (stigma) – dodatkowy twór zawierający barwnik, zlokalizowany w pobliżu fotoreceptora; (tylko niektóre miksotroficzne wiciowce są do tego zdolne).

Poruszanie się (lokomocja)

· Pseudopodia (nibynóżki) – zarodźowce (otwornice, ameby, promienionóżki) – jest to grupa protistów, która ma błonę komórkową cienką i rozciągliwą, co umożliwia wysuwanie nibynóżek (przelewanej ku przodowi cytoplazmy).

· Undulipodia (falujące nóżki) : rzęski (pantofelek i inne orzęski) i wici (wiciowce: świdrowce)

ROZMNAŻANIE

Płciowo

v Izogamia – łączą się dwie identyczne morfologicznie gamety i tworzą zygotę.

v Amizogamia – łączą się dwie różne morfologicznie gamety i tworzą zygotę.

· Oogamia – łączą się: duża, nieruchliwa komórka jajowa i mały, ruchliwy plemnik (lęgnia, plemnia).

Bezpłciowo

Przez zarodniki (wielokomórkowe protisty) 2 typy zarodników:

· Aplospory (nieruchliwe, mają postać przetrwalnikową)

· Zoospory (ruchliwe, poruszające się za pomocą wici);

Wegetatywnie (najmniej korzystnie: organizmy są identyczne genetycznie).

· Jednokomórkowe – podział komórki: - podział podłużny: euglena, świdrowiec; - podział poprzeczny: orzęski; - bezkierunkowy podział: ameby;

· Kolonijne – fragmentacja plechy : skrętnica, toczek (kule potomne).

U protistów występują 2 typy mejozy, czyli podziałów które prowadzą do rozpadu (redukcji).

MEJOZA:

Haploidalne komórki połączyły się w komórki diploidalne (gamia- zapłodnienie ), po czym(poprawienie warunków zewnętrznych) komórki przechodzą mejozę (podział redukcyjny) wytwarzają ponownie komórki haploidalne.

Podobnie jest z protistami wielokomórkowymi:

Gametofit à haploidalny organizm produkuje haploidalne gamety, te łączą się dając organizm diploidalny.

Sporofit à ten w sporulacji (mejozie) wytwarza haploidalne spory (zarodniki). Z których wyrasta wielokomórkowiec haploidalny produkujący haploidalne gamety. Cykl się powtarza.

a) Mejoza postgamiczna (pozapłodnieniowa) - zachodzi bezpośrednio po gamii; tworzy gamety w drodze zwykłej mitozy.