PIERŚCIENICE

Gromady:

   1)      Skąposzczety

   2)      Wieloszczety

   3)      Pijawki

ü  Wszystkie elementy wykształcają się w rozwoju zarodkowym, a potniej ich nie przybywa ani nie ubywa.

ü  Segmentacja jest dwojaka:

   ·         homonomiczna – u skąposzczetów, segmenty wewnętrzne pokrywają się z segmentami zewnętrznymi

   ·         heteronomiczna – u wieloszczetów, segmenty nie są takie same i segmentacja powierzchniowa nie pokrywa się z segmentacją wewnętrzną    

   1.       SKĄPOSZCZETY (DŻDŻOWNICE)

   ·         mają od 130 do 200 segmentów i dla osobnika liczba segmentów jest stała

   ·         siodełko- utworzone z kilku poszerzonych pierścieni, znajduje się za otworami płciowymi, są tam gruczoły z wydzieliny których powstaje obrączka (mufka) – dochodzi w niej do zapłodnienia i przekształca się w kokon jajowy.

   ·         ciało pokrywa wór powłokowo- mięśniowy od zewnątrz pokryty kutikulą , a wewnątrz mięśniami: okrężnymi i podłużnymi.

   ·         wór powłokowo – mięśniowy jest miejscem wymiany gazowej ( wymiana gazowa jest całą powierzchnią ciała)

   ·         skąposzczety mają mało szczecinek – 4 pary na każdym segmencie

   ·         szczecinki zapobiegają ślizganiu, a lokomocja następuje dzięki skurczom mięśni wora powłokowo mięśniowego

   ·         jamę ciała wypełnia płyn surowiczy, a każdy segment (metamer) ma swoją krople płynu surowiczego, przez co objętość się nie może zmieniać

   ·         nie mają narządów zmysłów, jedyne co ma są to receptory w nabłonku: -foto; -termo;                      -mechano; -chemo.

 Układ pokarmowy

ü   silnie zróżnicowany

otwór gębowyàgardzielàprzełykàwole(magazyn pokarmu)àżołądekàjelito środkoweàjelito tylne zakończone odbytem

ü  żywi się detrytusem, czyli martwymi szczątkami organicznymi

ü  tyflosolis- wpuklenie w jelicie, fałd mający na celu zwiększenie powierzchni trawiennej i chłonnej jelita

ü  do przełyku uchodzą gruczoły wapienne, mają na celu neutralizowanie kwasów.

Układ wydalniczy

ü  układ metanefrydialny, bo w każdym segmencie ciała znajdują się 2 metanefrydia (urzęsione lejki z kanalikiem krętym którego ujście jest w segmencie następnym)

  

Wydaliną jest mocznik – NH₃ + CO₂

    

Układ nerwowy

   ·         jest typu drabinkowego

   ·         zwoje nad gardzielowe tworzą mózg

   ·         zwoje pod gardzielowe

   ·         zwoje łączy obrączka około przełykowa

   ·         znajduje się po stronie brzusznej

       

Układ krwionośny

ü  zamknięty układ krwionośny

ü  nie ma w nim serca

ü  tworzą go naczynia – grzbietowe (pompuje do przodu krew )oraz brzuszne (pompuje do tyłu krew)

   ·         każdy segment ma swoje naczynie okrężne

   ·         cały system naczyń włosowatych biegnący do każdego narządu

ü  role serca spełniają niektóre naczynia okrężne i fragmenty niektórych innych naczyń krwionośnych

ü  krew może być:

   ·         czerwona z hemoglobiną, erytrokruoryną

   ·         zielona z hlorokruoryną

   ·         żółta

ü  barwniki są w osoczu

Rozmnażanie

   ·         jest obojnakiem (hermafrodytą)

   ·         zapłodnienie i zaplemnienie jest krzyżowe

U dżdżownicy podczas kopulacji dwa osobniki przekazują sobie plemniki, które są magazynowane w zbiorniczkach nasiennych położonych przed otworami płciowymi. gdy dżdżownica osiągnie dojrzałość płciową, wokół siodełka tworzy się szeroka śluzowata mufka, która zaczyna przesuwać się ku przodowi zwierzęcia. Gdy znajdzie się nad otworami płciowymi żeńskimi, zostają do niej złożone niezapłodnione jaja. W momencie, kiedy mufka z jajami przesuwając się do przodu, obejmie ujścia zbiorniczków nasiennych, zostają z nich uwolnione plemniki (pochodzące od partnera) i zapładniają jaja. potem dżdżownica przez skurcze ciała zsuwa mufkę i pozostawia ją w ziemi jako kokon z jajami. Po pewnym czasie wylęgają się młode dżdżownice, które najpierw zjadają kokon, a potem rozpoczynają samodzielne życie.

Inni przedstawiciele:

ü  wazonkowce

ü  rureczniki (tubifex)

   ·         są słodkowodne

   ·         są bioindykatorami, żyją tylko w wodach zanieczyszczonych i niedotlenionych

   2.       WIELOSZCZETY

Przedstawiciele:

   ·         nalepian

   ·         nereida

ü  są to pierścienice wyłącznie morskie

ü  mogą być osiadłe np. sabella – żyją w wapiennych rurkach które same sobie wytwarzają

ü  segmentacja heteronomiczna

ü  wyraźna cefalizacja

ü  2 pry oczu, czułki, wąsy, głaszczki, wysuwalny ryjek ze szczękami

ü  jest drapieżnikiem

ü  dużo szczecinek

ü  parapodia (pranóża)- na każdym Selmęcie I para, u niektórych na pranóżach są prymitywne skrzela

Rozmnażanie

   ·         są rozdzielnopłciowe, zapłodnienie zewnętrzne, rozwój złożony

   ·         trochofora – gruszkowata larwa, rozwija się z niej odcinek głowowy

Celoma – wtórna jama ciała, jama wysłana nabłonkiem mezodermalnym

   3.       PIJAWKI

Przedstawiciele:

   ·         końska (drapieżnik)

   ·         lekarska

   ·         rybia

ü  pasożytnicze pierścienice, czasem drapieżne

ü  pasożytnicze żywią się krwią

ü  w Polsce żyje około 20 gatunków, polskie są słodkowodne, ale są również morskie i lądowe

ü  segmentacja heteronomiczna

ü  mają stałą liczbę segmentów – 34

ü  na obu końcach są przyssawki

   ·         w przedniej otwór gębowy (ma zęby do przegryzania ciała )

   ·         nad tylną otwór odbytowy

   ·         przyssawki pełnią funkcje lokomocyjną

ü  w nabłonku pijawek są oczy, ich liczba i sposób rozmieszczenia jest charakterystyczna dla gatunku

ü  pijawki mają w jamie ciała tkankę łączną podobną do perenchymy płazińców

ü  układ krwionośny jest otwarty

ü  wymiana gazowa całą powierzchnią ciała

Układ pokarmowy

ü  najwięcej zmian w układzie pokarmowym

ü  są to pasożyty:

   ·         zewnętrzne

   ·         czasowe – przysysają się do żywiciela tylko raz na jakiś czas, to znaczy mają możliwość magazynowania krwi, magazynują ją w dużym wolu (wole posiada 10 par kieszeni); potrafi zgromadzić tam zapasy nawet na 18 miesięcy.

hirudyna (hirugina) – białko, enzym który miesza się z krwią i zabezpiecza krew przed krzepnięciem i rozkładem

Rozmnażanie

są obojnakami (podobnie jak dżdżownice)