MIĘCZAKI

ü  płaszcz – fałd, który pokrywa ciało mięczaków, pomiędzy płaszczem, a tułowiem są jamy płaszczowe, czyli powierzchnie oddechowe

ü  gruczoły płaszcza wydzielają wydzielinę, z której tworzy się muszla

ü  współcześnie wszystkie poza głowonogami mają muszlę

ü  muszla u ślimaka jest jednolita, skręcona stożkowato lub zatokowo, prawoskrętnie bądź lewoskrętnie

ü  kierunek skręcenia muszli jest uwarunkowany genetycznie

ü  mają ciało miękkie ,wodniste chronione przez muszlę

Muszli nie posiadają tylko współczesne głowonogi, formy kopalne miały muszle:

   ·         amonity – muszla skręcona jak u ślimaków, różnią się tym, że były przegrody które dzieliły muszlę na szereg komór wypełnionych powietrzem, a w najbardziej zewnętrznej mieszkał głowonóg.

   ·         belemnity – na końcu muszli miały strzałki piorunowe (roztrun belemnita )

ŚLIMAKI
SKRZELODYSZNE	PŁUCODYSZNE
ü  morskie:       ·         rozkolce        ·         szkarłatki       ·         porcelanniki       ·         stożki	ü  lądowe:       ·         winniczki       ·         szklarki       ·         pomrowy       ·         wstężyki
ü  słodkowodne:       ·         żyworódki       ·         zagrzebki	ü  wodne:       ·         zatoczki       ·         błotniarki

 

ü  wysuwanie z muszli to sprawa hydrauliczna, a chowanie to sprawa mięśni (chowaczy).

ü  ślimaki są asymetryczne (asymetria związana jest ze skrętem muszli), giną narządy po stronie skrętu.

ü  ślimaki lądowe – roślinożerne; wodne – roślinożerne i drapieżne

ü  oddychają za pomocą prymitywnych skrzeli (tlen rozpuszczony w wodzie) i płuc (tlen rozpuszczony w powietrzu)

Skrzelodyszność – morskie i nieliczne słodkowodne

Płucodyszność – lądowe i większość słodkowodnych

Głowa

ü  na głowie są 2 pary czułów

ü  na dłuższych czułkach położone są oczy, a krótsze są węchowe

ü  na głowie jest otwór gębowy z rogową szczęką

Noga

ü  jest to mięsień poprzecznie prążkowany

ü  na stopie są gruczoły śluzowe i komórki receptorowe

   ·         stopa styka się z podłożem

   ·         śluz mniejsza tarcie nogi i podłoże

Układ pokarmowy

zaczyna się otworem gębowym ze szczęką --> język z tarką (radulą) --> gardziel-->przełyk-->żołądek--> duża wielopłatowa wątroba (wątrobo - trzustka) łączy się z żołądkiem -->jelito zakończone otworem odbytowym

wątroba – gruczoł magazynujący jak wątroba i trawienny jak trzustka

   ·         Jelito skierowane ku przodowi, aby otwór odbytowy był za głową w jamie płaszczowej

Układ nerwowy

Tworzą go parzyste zwoje nerwowe:

   ·         głowowe

   ·         trzewiowe

   ·         boczne – unerwiają płaszcz

   ·         nożne

Wzdłuż nogi biegną 2 pnie nerwowe, a wszystkie elementy połączone spoidłami nerwowymi

Nerka

ü  ślimaki mają 1 nerkę która kończy się otworem wydalniczym

ü  nerka typu przednercze (składa się z licznych urzęsionych lejków otwierających się do jamy ciała)

Wydaliną ślimaków jest:

   ·         lądowe – kwas moczowy

   ·         wodne – amoniak

Układ krwionośny

ü  otwarty

ü  ma serce – leży w osierdziu (worek ochronny), składa się z 1 przedsionka i 1 komory

krew mięczaków zawiera:

   ·         niebieską hemocyjaninę – Cu

   ·         czerwoną hemoglobinę

ü  barwniki znajdują się w osoczu

Układ rozrodczy

ü  są rozdzielnopłciowe

ü  wodne – rozwój złożony –pierwsza larwa to trochofora (dowodzi pochodzenia mięczaków od pierścienic), a druga larwa to Veliger (żagielek)

ü  lądowe – są hermafrodytami (obojnakami)zapłodnienie krzyżowe, rozwój prosty

W czasie suszy ślimaki tworzą zatyczkę i przyczepiają się do jakiejś powierzchni .

MAŁŻE
ü  morskie       ·         perłopławy       ·         rogowiec          ·         sercówka       ·         małgiew       ·         omułek       ·         ostrygi       ·         przydacznia olbrzymia	ü  słodkowodne       ·         skójka       ·         szczeżuja

ü  nie posiadają głowy i narządów zmysłów

ü  żyją zakotwiczone nogą w podłożu lub przymocowują się bisiorem do podwodnego przedmiotu

bisior- twór którym małż przymocowuje się (omułki, ostrygi)

ü  pełnią filtracyjny tryb życia

   ·         mają 2 syfony: wpustowy i wypustowy

Syfonem wpustowym wpływa woda do jam skrzelowych, na powierzchni skrzeli znajdują się rzęski które zatrzymują zawiesiny wodne, po czym te zawiesiny są sklejane śluzem i przesuwane do otworu gębowego. woda popędzona ruchem tych samych rzęsek wypływa na zewnątrz syfonem wypustowym. W tym samym czasie odbywa się wymiana gazowa

Układ krwionośny

   ·         serca zbudowane z 2 przedsionków i komory

   ·         reszta jak u ślimaków

Układ wydalniczy

   ·         mają parzyste nerki (org. Bojanusa)

   ·         wydzielają amoniak

   ·         nie mają gardzieli

   ·         jelito kończy się przy syfonie wypustowym

Układ nerwowy

ü  słabo rozwinięty

ü  tworzą go 3 typy zwojów połączone pniami nerwowymi:

   ·         nożne

   ·         trzewiowe

   ·         głowowe

Rozmnażanie

ü  płciowość zależy od środowiska życia:

   ·         w wartkich wodach – są rozdzielnopłciowe

   ·         w wodach stojących – obojnaki

ü  rozwój jest złożony, larwa – glochidium (larwa pasożytnicza, żyje na płetwach i skórze ryb )

  

GŁOWONOGI
Dwuskrzelne	Czteroskrzelne
ü  ośmiornice       ·         ośmiornica pospolita ü  dziesięciornice       ·         mątwy       ·         kałamarnice	ü  czteroskrzelne       ·         łodzik ü  wymarłe       ·         amonity       ·         belemnity

ü  największe bezkręgowce jakie żyją na ziemi

ü  z powodu worków pigmentowych, mają ciemną wydzielinę, kiedy polują lub w niebezpieczeństwie wyrzucają z nich płyn

ü  nogę przekształciły w ramiona i lejek

   ·         ramiona : 8 – ośmiornice; 10 – dziesięciornice (2 chwytne ramiona)

   ·         na ramionach są przyssawki

   ·         potrafią kroczyć

   ·         dzięki lejkowi poruszają się ruchem odrzutowym

ü  muszla szczątkowa pod płaszczem (łodzik jako jedyny zachował muszlę)

ü  oddychają skrzelami

Układ nerwowy

ü  ze zwoju głowowego wykształciły mózg (pokryty chrzęstną mózgoczaszką)

ü  udoskonaliły oko – zdolne do pojedynczej akomodacji

Układ krwionośny

W związku z dużą aktywnością głowonogi wykształciły 2 obiegi krwi, bo duża aktywność życiowa wymaga więcej energii. Serce składa się z 2 przedsionków i komory. Głowonogi mają dodatkowe serca skrzelowe, pompujące odtlenowaną krew do skrzeli.

Obieg mały:

odtlenowaną krew tłoczona do skrzeli à wymiana gazowa àprzedsionek serca układowego

Obieg duży:

komora serca układowegoàkrew wypływa aortą do wszystkich tkanek i narządówàw narządach odbywa się wymiana gazowaàodtlenowana krew wraca żyłami do serc skrzelowych

Układ głowonogów jest pół zamknięty, bo w obiegu małym jest całkiem zamknięty, a w dużym obiegu są fragmenty układu otwartego.