piątek, 8 czerwca 2012

RYBY (Pisces)


Nauka: Ichtiologia
ü  stanowią 53% wszystkich gatunków kręgowców
53% - ryby
15% - ptaki
12%-  gady
8% - ssaki
5% - płazy
pozostałe – kręgouste

ü  szczęki – powstały z I pary łuków skrzelowych, z II pary powstała kość gnykowa podpierająca żuchwę
ü  powstanie płetw parzystych: piersiowych i brzusznych
   ·         3 płetwy nieparzyste: grzbietowa, odbytowa i ogonowa
ü  2 otwory węchowe
ü  ryby pochodzą od pancernych bezżuchwowców wyłoniły się na przełomie syluru i ordowiku

Gromady:
   ·         chrzęstnoszkieletowe (spodouste) – rekiny i płaszczki
   ·         kostnoszkieletowe
Przystosowania do wodnego trybu życia:
   ·         opływowy kształt ciała
   ·         ciało pokrywa warstwa śluzu – zmniejsza tarcie między ciałem i otoczeniem
   ·         brak wystających części ciała
   ·         do lokomocji służą płetwy – główny napęd stanowi ogon i płetwa ogonowa; pozostałe płetwy pełnią funkcje sterów, stateczników, hamulców

Płetwa ogonowa:
   ·         symetryczna (węgorz, miętus)
   ·         niesymetryczna (rekin, jesiotr)
   ·         zewnętrznie symetryczna (makrela, karp, leszcz, płoć)

Pęcherz pławny:
ü  wykształcił się z części jelita przedniego lub części przełyku
ü  błoniasty pęcherz, jedno lub wielowarstwowy
ü  wypełniony gazem o składzie podobnym do powietrza
ü  jest urządzeniem hydrostatycznym – regulującym głębokość zanurzenia
ü  ryby nie mające pęcherz muszą ciągle poruszać płetwami, bo inaczej opadają na dno (rekiny i płaszczki)
ü  u ryb w dewonie dał początek płucom

Skóra:
ü  naskórek + skóra właściwa
ü  są w niej gruczoły śluzowe
ü  łuska to wytwór skóry właściwej, jest kostna, żywa

Typy łusek:
   ·         cykloidalna (okrągława ) – jest duża i słabo zamocowana w skórze (ryby karpiowate: karpie, płocie, liny, leszcze)
   ·         zgrzebłowata (ktenoidalna) – dużo mniejsza, mocno tkwiąca w skórze (okoniowate: okoń, sandacz)
   ·         plakoidalna – łuska rekina
ü  łuski ułożone są dachówkowato
ü  ryby po raz pierwszy mają w skórze komórki barwnikowe
chromatofory (melanofory) – komórki zawierające melaninę
ü  jaskrawe ubarwienie pełni funkcje odstraszającą  ostrzegawczą
Linia boczna – kanał na terenie skóry właściwej w którym rozmieszczone są ciałka czuciowe wrażliwe na ruchy wody, widoczna jest jako rząd otworków; dzięki temu zmysłowi ryba wie czy płynie z prądem czy pod prąd, a nawet wie czy ktoś za nią płynie
ü  uch tylko wewnętrzne z błędnikiem i ślimakiem
ü  węch dobrze rozwinięty
ü  oko zdolne do pojedynczej akomodacji

Skrzela
ü  są  łukowate, bo są oparte na 4 parach kostnych łuków skrzelowych
ü  4 pary łuków tworzą podporę dla skrzeli, na każdym łuku są wyrostki filtracyjne, które oczyszczają wodę by zawiesiny nie oklejały skrzeli
ü  na 2 stronie łuku są 2 rzędy listków skrzelowych bogato unaczynionych
ü  woda wchodzi przez otwór gębowy, powstaje wyższe ciśnienie i woda pod pokrywami skrzelowymi wypływa na zewnątrz    
ü  skrzela mają dużą powierzchnie oddechową, dopóki ryba jest w wodzie, po wyjęciu z wody skrzela się sklejają

Układ krążenia
   ·         Jest taki jak u kręgoustych
   ·         Ryby spodouste mają czwarty pęcherzyk: stożek tętniczy
   ·         Serce żylne

Układ wydalniczy
ü  parzyste pranercza
ü  wydaliną jest amoniak
ü  mają specyficzny sposób osmoregulacji

   ·         Ryby morskie – piją wodę w której żyją, są w stosunku do otoczenia hipotoniczne, są narażone na utratę wody, a nadmiar soli który pobierają wydalają przez komórki solne skrzeli; rekiny przerabiają amoniak w mocznik i magazynują go w swoich tkankach

   ·         Ryby słodkowodne – są w stosunku do otoczenia hipertoniczne, woda wnika do ich ciała przez całą ich powierzchnię, produkują dużo moczu który usuwają komórki, wprowadzają sole do organizmu

Mózg
ü  jak u minoga

Szkielet
ü  u większości ryb szkielet jest chrzęstno- kostny
ü  szkielet osiowy – czaszka i kręgosłup
   ·         dużo kości czaszki
ü  zęby mają tylko ryby drapieżne (rekin, sandacz)i pełnią role chwytną
ü  ryby roślinożerne mają tarki w gardzieli są to tzw. zęby gardłowe
ü  kręgosłup składa się z prawdziwych kręgów
   ·         tułowiowych – łączące się z żebrami
   ·         ogonowych – nie łączą się z żebrami
  
ü  wyrostki górne zrastają się na górze i powstaje kanał w którym biegnie rdzeń kręgowy i nazywa się kanał kręgowy.
ü  wyrostki dolne tworzą łuk naczyniowy

okolica ogonowa

ü  po między kręgami są resztki struny grzbietowej
ü  posiadają szkielet obręczy:
   ·         barkowej (obojczyki, łopatki, kości krucze, kości skoblowe) jest zamocowaniem płetw piersiowych i jest przyrośnięta do czaszki
   ·         miednicowej – składa się z kości bezimiennych, są homologami prawdziwych kostnych, zamocowują płetwy brzuszne
ü  ości – skostnienia międzymięśniowe, są to pozostałości miosept
ü  szkielet płetw – stanowiąco promienie kostne, szkielet skóry właściwej

Rozmnażanie
ü  rozdzielnopłciowe
ü  zapłodnienie zewnętrzne (u żyworodnych wewnętrzne )
jaja – ikra
czas rozrodu – tarło
miejsca rozrodu – tarliska
ü  rozwój prosty, u niektórych są larwy, np. węgorz; te larwy to leptocefal i węgorz szklisty
ü  rozród odbywa się zazwyczaj w innych miejscach niż miejsca życia, więc ryby płyną daleko na tarło, odbywają wędrówki tarliskowe
ü  występują jeszcze:
   ·         wędrówki pokarmowe
   ·         wędrówki zimowiskowe – związane z porami roku
ü  wędrówki dzielimy na:
   ·         pionowe – zmiana głębokości zanurzenia, bo ryby zwykle przemieszczają się w głębiny morskie i tam na dnie odbywa się tarło
   ·         poziome – z mórz do rzek lub odwrotnie
ü  wędrówki tarliskowe pozwalają dzielić ryby na 2 grupy:
   ·         anadromiczne – takie które płyną z mórz do rzek, czyli pod prąd, muszą pokonać nurt przeskakując nad wodą (jesiotr, łosoś)
   ·         katadromiczne – takie które płyną z prądem wody z rzek do mórz np. węgorz
(rozmnażają się w morzu Sargassowym, stare węgorze już nie wracają, a prądy nanoszą narybek, ten wchodzi do rzek i rośnie: 1m – dojrzałe płciowo )

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz