DZIEDZICZENIE CECH

Podstawy dzisiejszej genetyki stworzył czeski naukowiec Grzegorz Mendel – zakonnik w Brnie. Ogłosił swoje prawa w 1866 r. –XIX w. Nie używał pojęcia genu tylko związek dziedziczny. Obserwował rośliny rosnące w ogrodzie zakonnym. Pierwszym obiektem jego obserwacji był groszek pachnący- wydający kwiaty o różnych kolorach. Wziął pod uwagę kolor biały i czerwony.

Gen dominujący- oznaczamy wielką literą, warunkuje cechy dominujące.

Gen recesywny – oznaczamy małą literą.

Cecha dominująca -  ujawnia się w heterozygocie i warunkują gen dominujący.

Cecha recesywna – nie ujawnia się w heterozygocie

P- pokolenie rodzicielskie

F₁, F₂- pokolenie mieszańców

X- skrzyżowanie

G – gamety

Mendel krzyżował rośliny o kwiatach czerwonych i o kwiatach białych – skrzyżowanie = przeniesienie pyłku z pręcika kwiatka białego na słupek czerwonego lub odwrotnie.  Organizm na każdą cechę otrzymuje od każdego rodzica po 1 genie – każdą cechę warunkują 2 cechy. Gen kwiatów czerwonych jest dominujący. (A – gen na kwiaty czerwone, a – gen na kwiaty białe).

Jeśli roślina ma gen A posiada zdolność do syntezy antocyjanów.

Mendel brał do swych doświadczeń czyste linie tzw. Homozygoty – oba geny takie same. Czerwone kwiaty to fenotyp – to, co widać, cechy które się ujawniają.

AA – to genotyp –geny, które te cechy warunkują.

Aa – heterozygota – zygota, a potem organizm, który ma 2 różne geny na dowolną cechę.

Rozszczepienie :

         ·         Cechy fenotypowe 3:1 (3/4 – czerwone; 1/4 - białe)

         ·         Cechy genotypowe 1:2:2:1 (25% AA, 50% Aa, 25% aa)

Następnie Mendel zajął się obserwacją lwiej paszczy (dziwaczki):

W przypadku tych roślin (innych niż groszek) brak pełnej dominacji genu kwiatów czerwonych nad genem kwiatów białych.

Wykazano różnice w sposobie dziedziczenia.

Żeby udowodnić, że organizm jest pod względem genetycznym heterozygotą dominującą trzeba wykonać krzyżówkę testową – krzyżowanie badanego osobnika z homozygotą recesywną.

I prawo Mendla – Prawo czystości gamet

Geny do gamet segregują pojedynczo, gamet są więc czyste, bo mają 1 gen na daną cechę. Pierwsze pokolenie mieszańców jest zawsze jednorodne (I reguła Mendla). W drugim pokoleniu mieszańców następuje rozszczepienie, czyli segregacja cechy.

II prawo Mendla – Prawo niezależnego dziedziczenia cech

Cechy dziedziczą się niezależnie, czyli dziedziczenie cechy A nie jest powiązane z dziedziczeniem cechy B. Prawo nie dotyczy cech sprzężonych.