piątek, 11 kwietnia 2014

ZMIENNOŚĆ ORGANIZMÓW

W przyrodzie jest ogromna różnorodność, ale zarazem jest jedność.
Za jedność  wszystkich organizmów przemawia:
- komórkowa budowa organizmów - Shlejden i Shwann
- podobny skład chemiczny wszystkich organizmów
- podobne procesy życiowe zachodzące w każdej żywej komórce
- rozmnażanie
Za ogromną różnorodnością przemawia:
- w żadnym gatunku nie spotkamy 2 organizmów identycznych, nawet bliźnięta jednojajowe nie są identyczne mimo takich samych genów.
Różnorodność spowodowana jest zmiennością:
Zmienność modyfikacyjna - spowodowana czynnikami zewnętrznymi środowiska, zachodzi tylko w fenotypie, nie zmienia genotypu i dlatego nie jest dziedziczna.
Przykłady:
- otyłość u ludzi (ilość pożywienia, wartość kaloryczna)
Norma reakcji osobnika na wpływ środowiska zewnętrznego wyznacza granice osobniczej zmienności modyfikacyjnej. Norma ta tkwi w genach w genotypie.
Norma ta powoduje, że jakiejkolwiek cechy byśmy nie badali to właśnie ta norma reakcji spowoduje, że najwięcej osobników będzie miało wartość średnią.
- liczba erytrocytów u ludzi (4,5 -5,5 mln/mm3)
Wpływ na to ma wysokość życia nad poziomem morza. W górach ludzie mają więcej erytrocytów, bo obniżone jest ciśnienie parcjonalne tlenu, ma na to również wpływ sposób odżywiania (białko, żelazo, B12)
Mniszek lekarski - jedną roślinę rozcięto na pół i jedną część posadzono w górach, drugą na nizinach w efekcie czego w górach wyrósł mniszek karłowaty. Aby potwierdzić to nasiona z obu osobników posiano na przemiennie w górach i na nizinach - efekt był taki sam.

Strzałka wodna - występuje u mniej heterofilia, czyli zmienność w liściach.
Strzałka w wodzie wytwarza 3 rodzaje liści, w środowisku lądowym wytwarza tylko liście strzałkowate.
Króliki - białe króliki pod wpływem żółtego i zielonego pokarmu zmieniają kolor sierści na żółty.

ZMIENNOŚĆ DZIEDZICZNA
Rekombinacyjna - o zmienności rekombinacyjnej mówi się, że jest to zmienność dziedziczna, ale nie wprowadza nic nowego do genotypu, a tworzy nowe układy genów już istniejących. Zmienność ta to jakby mieszanie tej samej tali kart.
Powodowana 3 procesami:
1) crossing over - tworzy nowe układy genów
2) Przypadkowe (losowe) rozchodzenie się chromosomów do gamet w czasie mejozy
3) Losowe (przypadkowe) dobieranie się gamet w zygotę w czasie zapłodnienia, z ogromnej ilości gamet dobierają się tylko 2, a każda gameta jest inna i zawiera inne geny.
  
ZMIENNOŚĆ MUTACYJNA
Mutacje - zmiany dziedziczne, ponieważ zachodzą w chromosomach, w DNA. Poznano je w XIX w. Odkrywcą mutacji był Hugo de Ones. Zajmował się on badaniem mutacji u wiesiołka.

Rodzaje mutacji:
- spontaniczne (naturalne)- zachodzą bez świadomej ingerencji człowieka np. dym tytoniowy
- sztuczne - wywołane celowo przez człowieka, bo są korzystne
- korzystne - rozpatrujemy je w 2 aspektach , dla kogo mutacja jest korzystna, czy dla mutanta, czy dla hodowcy np. mutantem jest srebrny lis (dla lisa niekorzystne, dla ludzi tak); u owiec krótkie nogi są cechą mutacyjną, taka zmiana np. u królika, sarny jest niekorzystna.
- subletalne - są niekorzystne, ale nie prowadzą bezpośrednio do śmierci np. zmiana ubarwienia, skrócenie nóg.
-  letalne - zabijają osobnika jeszcze w zygocie, albo tuż po urodzeniu
- zachodzące w gametach - jest ich najwięcej, gameta wnosi nie prawidłowy gen
- w komórkach somatycznych - w komórkach ciała, jedyne mutacje nie dziedziczne, ich skutki to chimery np. różna barwa tęczówek obu oczu
- genowe - zmiany w genach, najważniejsze, np. przybywa nukleotyd, ubywa nukleotyd
- chromosomowe strukturalne - zachodzące w pojedynczych chromosomach np. oderwanie kawałka, przyklejenie innego
- genowe (chromosomowe liczbowe) - zmiany dotyczące całego garnituru chromosomowego np. zespół Downa.

1 komentarz:

  1. heh chyba nie bardzo ten ostatni rodzaj mutacji. mutacja genowa chromosomowa liczbowa to nie zmiana dot calego garnituru chromosomowego (to mutacja genomowa). mutacja genowa chrom.liczb. to zmiana liczby chromosomow w danej parze np trisomia w 21 parze wywoluje downa. moze tez byc jeden chromosom zamiast dwoch i wtedy najczesciej jesst to mutacja letalna (chyba ze dotyczy allosomow to mamy doczynienia z turnerem)

    OdpowiedzUsuń