UKŁAD KRĄŻENIA

Serce

Leży w śródpiersiu, koniuszkiem skierowane ku lewej stronie.

Podstawą zwrócone ku górze i stronie prawej, koniuszkiem ku dołowi i stronie lewej.

Serce jest 4 jamiste i składa się z 2 przedsionków i 2 komór.

Koniuszek serca tworzy lewa komora.

Z komór wychodzą główne tętnice: z lewej – aorta, z prawej – pień płucny.

Ścianę serca budują 3 warstwy:

   ·         Nasierdzie – błona zbudowana z nabłonków i tkanki łącznej.

   ·         Śródsierdzie – mięsień sercowy; po lewej stronie jest grubsza, bo z lewej komory krew musi być tłoczona pod większym ciśnieniem.

   ·         Wsierdzie – najbardziej wewnętrzna błona serca pokryta nabłonkiem – śródbłonkiem.

W sercu, żyłach oraz naczyniach limfatycznych znajdują się zastawki które zapobiegają cofaniu się krwi.

Zastawki pomiędzy przedsionkami i komorami:

Po stronie prawej zbudowana jest z 3 płatków i nazywana jest trójdzielna.

Po stronie lewej zbudowana jest z 2 płatków i nazywana jest dwudzielna.

Pomiędzy komora prawą i pniem płucnym oraz komorą lewą i aortą są zastawki księżycowate.

Serce posiada własny układ rozrusznikowy i jest to układ przewodzący serca.

Pierwszy element rozrusznika to węzeł zatokowo przedsionkowy, wykształcił się z zatoki żylnej, on generuje impulsy nerwowe i przekazuje do kolejnego węzła, czyli przedsionkowo – komorowego. W przegrodzie międzykomorowej znajduje się pęczek włókien nazywany pęczek Hisa. Włókna rozchodzą się do mięśniówki obu komór i nazywają się włókna Purkyniego.

Cały ten układ przewodzący serca tworzą zmodyfikowane włókna mięśniowe – mięśnia sercowego.

Serce ma wielkość zaciśniętej pięści, jego rozmiar jest adekwatny do rozmiaru ciała.

Duży obieg krwi

Lewa komora -- > aorta -- > tętnice narządowe -- > sieć naczyń włosowatych narządów -- > żyły narządowe -- > żyła główna górna i dolna -- > przedsionek prawy

W obiegu dużym jest układ wrotny wątroby

Układ wrotny mówimy kiedy krew wpływa do narządu żyłą i wypływa żyłą. W przypadku układu wrotnego wątroby krew płynie żyłą wrotną wątroby od jelita, śledziony, żołądka, trzustki do wątroby. Tam pozostawia nadwyżki pokarmowe i substancje toksyczne, następnie żyła wątrobową z unormowaną ilością substancji odżywczych. Żył wątrobowa trafia do żyły głównej dolnej, a następnie przedsionka prawego.

Mały obieg krwi    

Prawa komora -- > pień płucny (tętnica główna) -- > 4 tętnice płucne (po2 do każdego płuca) -- > sieć naczyń włosowatych w pęcherzykach płucnych -- > 4 żyły płucne -- > przedsionek lewy

Sieć dziwna

O sieci dziwnej mówimy, gdy krew wpływa do narządu tętnicą i wypływa tętnicą. Przykładem takiego układu jest kłębuszek nerkowy. Krew wpływa tętniczką doprowadzającą, a wypływa odprowadzającą.

Zwykła ukrwienie – występuje najczęściej   

Mówimy o nim, gdy krew wpływa do narządu tętnicą, a wypływa żyłą np. pęcherzyk płucny, kosmek jelitowy, nerka.

Układ wieńcowy

Tętnica wieńcowa która odgałęzia się od aorty, trafia do serca. Układ ten dostarcza do serca tlen oraz pokarm.

Tory krwi

Żyły – wszystkie naczynia które doprowadzają krew do serca

Tętnice – wszystkie naczynia które odprowadzają krew z serca

Zarówno w tętnicach i żyłach może być krew natlenowaną i niedotrenowana.

Żyły i tętnice zbudowane są z takich samych warstw.

Różnice między żyłą i tętnicą:

- tętnice mają grubszą ścianę, bo tkanka łączna i mięśniówka są grubsze, bo panuje tam bardzo wysokie ciśnienie i muszą być wytrzymałe.

- w żyłach są zastawki kieszonkowate

- żyły mają większą średnice

- żyłami krew płynie do serca, tętnicami od serca.

GRUPY KRWI

Posiadacz grupy A

 Biorca: A, 0

Dawca: A,AB

Posiadacz grupy  B

Biorca: B, 0

Dawca: B, AB

Posiadacz grupy AB

Biorca: AB, A, B, 0

Dawca: AB

Posiadacz grupy 0

Biorca: 0

Dawca: 0, A, B, AB

Krew grupy 0 można przetoczyć każdemu.

Aglutynacja – zlepianie krwinek, następuje, gdy znajdują się razem antygen i pasujące do niego przeciwciała.

Posiadacz grupy AB to uniwersalny biorca. U ludzi razy białej dominują grupy A i 0, u rasy żółtej przeważają AB i B.

Znajomość grupy krwi jest potrzebna przy:

   ·         Transfuzji

   ·         W kryminalistyce

   ·         Ustalaniu ojcostwa (grupa krwi ojcostwa nie potwierdza, może to jedynie wykluczyć).

Czynnik Rh.

Rh – rhesus macacus – nazwa od małpy, u której po raz pierwszy go odkryto

O posiadaniu Rh+ decyduje gen dominujący, a o Rh- recesywny. Czynnik ten ma mniejsze znaczenie przy transfuzji. (0 Rh- to krew uniwersalna ).

Podczas rozwoju płodu może dojść do konfliktu serologicznego (serologia – nauka o krwi). Dochodzi do niego, gdy matka ma Rh-, a płód Rh+. Łożysko jest barierą dla erytrocytów. Erytrocyty z Rh- nie mają antygenów, a Rh+ mają w erytrocytach antygen Rh. Gdy matka jest w stanie infekcji to łożysko się rozszczelnia. Krwinki matki mogą przejść do płodu i odwrotnie. Krwinki płodowe wnoszą antygen Rh. Krew matki wytwarza glutaminy anty Rh. Wchodzą one do płodu i powodują aglutynacje, a krwinki aglutynowane ulegają rozkładowi. Płód może zginąć. Dziecko w okresie płodowym nie tworzy przeciwciał, dostaje je z łożyska lub z mleka. Płód nie jest w stanie zagrozić matce.

EKG

Pracę serca bada urządzenie, które zapisuje elektrokardiogram – zapis pracy elektrycznej serca. Zapis cyklu serca trwa 0,81s.

P – odpowiada skurczowi przedsionków. Stan depolaryzacji mięśni przedsionków na początku skurczu.

QRS – skórcz komór; stan depolaryzacji mięśni komór na początku skurczu komór.

T – rozkurcz komór (średnia wysokość). Stan ponownej polaryzacji mięśni komór na początku rozkurczu komór.

Cykl pracy serca

I.                    Skurcz przedsionków 0,11s (0,15s)

Kiedy mięsnie przedsionków kurczą się tzn. dostają impuls od węzła zatokowo – przedsionkowego. Ciśnienie krwi w przedsionkach rośnie powyżej ciśnienia krwi w komorach. Otwierają się zastawki (dwudzielna i trójdzielna) cała krew z przedsionków wpompowana jest do komór.

II.                  Skurcz komór 0,3s

Włókna Purkiniego pobudzają mięsnie komór. Kurczą się one i skurcz komór zwiększa  ciśnienie krwi w komorach powyżej ciśnienia krwi w tętnicach. Ciśnienie otwiera zastawki półksiężycowate. Cała krew z komór wpompowana jest to tętnic (z lewej do aorty z prawej do pnia płucnego).

III.                Pauza 0,4s

Rozkurcz komór (przedsionki od razu się rozkurczają, bezpośrednio po skurczu). Zamykają się zastawki półksiężycowate. Krew po mało sączy się do serca. W czasie pauzy zastawki przedsionkowo – komorowe są otwarte.

Tony serca  

Są to zjawiska akustyczne które towarzyszą pracy Seca. Spowodowane są zamykaniem zastawek.

I.                    Słabszy. Przy skurczu komór krew uderza o zastawki (dwudzielną i trójdzielną) i zamyka je.

II.                  Mocniejszy. Przy rozkurczu komór, krew będąca w tętnicach uderza o zastawki półksiężycowate i zamyka je

Choroby układu krążenia

Cholesterol: LDL – zły cholesterol (prawidłowy do 200); HDL – dobry cholesterol Funkcje: z ergosterolu tworzy się witamina D, tworzone są kwasy tłuszczowe, hormony sterydowe  (płciowe i kora nadnerczy) są tworzone.

    ·         Nadciśnienie i niedociśnienie (prawidłowe 120/80mm/Hg)

    ·         Miażdżyca – zły cholesterol LDL odkłada się na ścianach naczyń krwionośnych, wiąże Ca²⁺, zmniejsza się światło tętnic głównie więcowych i mózgu

    ·         Zawał – skutek miażdżycy , polega na śmierci fragmentu mięśnia sercowego, w skutek niedotlenienia i niedożywienia, spowodowane tym, że nie dociera pokarm i tlen z powodu zatkanych naczyń. Po obumarłej części w sercu powstaje łącznotkankowy zrost i EKG wykazuje, że był zawał.

    ·         Zator – fragmenty płytki miażdżycowej odrywają się i korkują naczynia krwionośne 

    ·         Udar – w mózgu znaczy tyle co zawał w sercu

    ·         Wylew – pęknięcie naczynia krwionośnego i wylew krwi do przestrzeni podpajęczynówkowej. Rozkładająca się krew po wylewie powoduje rozkład mózgu. Po wylewie pomaga się przez trepanacje czaszki. Przyczyną wylewu jest choroba nadciśnieniowa lub zmiany ciśnienia.    

    ·         Choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna serca) – jest to zmniejszenie światła naczyń wieńcowych przez odkładające się złogi tłuszczowców.

    ·         Anemia (niedokrwistość) – erytrocytów powinno być 4,5 – 5,5 mln/mm³ krwi, najwięcej jest u noworodków do 7 mln/ mm³. Niedobór erytrocytów może być spowodowany niedoborem witaminy B₁₂. Niedobór hemoglobiny może być spowodowany niedoborem żelaza.