BUDOWA OKA

Aparat ruchowy – stanowią go mięsnie proste i mięsnie skośne poruszające gałką oka.

Zez – nieprawidłowość aparatu ruchowego oka; jeden z mięśni jest zbyt długi.

Aparat ochronny stanowią:

·         Powieki

- chronią gałkę oczną przed wysychaniem

- chronią mechanicznie

- rozprowadzają łzy

·         Brwi – zabezpieczają spływanie potu do oka

·         Rzęsy

·         Oczodoły – zagłębienie w twarzoczaszce wysłane warstwą tkanki tłuszczowej

·         Spojówka – błona która pokrywa jednym płatem wewnętrzną stronę powieki i przód gałki ocznej. Jest to błona bardzo wrażliwa.

·         Narząd łzowy – składa się z gruczołu u kanału łzowego. Produkuje łzy – około 30 mil/dobę. W stanach emocjonalnych tworzy więcej łez.

Składniki łez: woda, lizozym, NaCl

Gałka oczna

- ma kształt kuli z wypukłym przodem jak szkiełko zegarka

- średnica gałki ocznej 2,4 – 2,5 cm.

Oko to narząd o największym uwodnieniu, woda stanowi w nim 98%.

O zewnątrz oko pokrywają 3 błony:

Twardówka – błona z tkanki łącznej włóknistej, z przodu przezroczysta w nosi nazwę rogówka. Z tyłu jest biała o nazywana jest białkówką. Twardówka to element aparatu wzrokowego.

Naczyniówka – jest bogato unaczyniona, ma czerwony kolor. Wyposażona w tlen komórki błon siatkówki i twardówki.

Tęczówka – przednia część naczyniówki. Jest to krążek o średnicy około 1cm z otworem w środku.

Adaptacja – zdolność zwiększania i zmniejszania źrenicy:

·         Przy małym natężeniu światła – zwiększa się

·         Przy dużym natężeniu światła – zmniejsza się

Barwa tęczówki uwarunkowana jest genetycznie. Jeśli barwnik jest tylko w pierwszej warstwie tęczówki oko jest niebieskie. Jeśli barwniki są w obu warstwach tęczówki ma ona inny kolor.

Albinizm – niezdolność do tworzenia barwnika, organizm taki ma czerwone oczy, bo widać naczynia.

Do naczyniówki należy również ciałko rzęskowe. Jest to przede wszystkim mięsień rzęskowy (mięsień gładki). Mięsień ten połączony jest z soczewką oka i odpowiada za akomodacje.

Akomodacja – zmiana kształtu soczewki w zależności od odległości obrazu od oka.

Siatkówka – jest najważniejsza, bo na niej znajdują się właściwe receptory oka, czyli czopki i pręciki.

Czopki – 5-6 mln na siatkówce. Skupione są w jednym miejscu siatkówki – w plamce żółtej. Plamka żółta to miejsce najlepszego widzenia, w niej powinien powstawać obraz. Czopki są aktywne przy dobrym świetle. W czopkach jest rodopsyna która pozwala na widzenie szczegółów i obrazu barwnego. Każda grupa czopków odpowiada za inną barwę.

Daltonizm – zaburzenia w funkcjonowaniu niektórych czopków, czyli niezdolność do odróżnienia barwy zielonej i czerwonej.

Pręciki – położone wokół plamki żółtej; jest ich od 70 do 120 mln . W pręcikach jest rodopsyna, czyli purpura wzrokowa – dzięki niej pręciki są aktywne przy małym świetle i pozwalają na widzenie obrazów czarno – białych i konturów obrazów.

Pod wpływem światła rodopsyna rozpada się na opsyne i retinen – czopki nie są aktywne. Gdy następuje nos następuje resynteza rodopsyny, ale Musą być spełnione warunki: ciemność i retinol (witamina A).

Na siatkówce oka jest plamka ślepa – jest to punkt na siatkówce oka z której biegnie nerw wzrokowy do mózgu.

Wnętrze oka wypełnia ciałko szkliste.

W oku znajdują się2 komory tylna i przednia:

·         Komora przednia – między rogówką i tęczówką

·         Komora tylna – szczelina między tęczówką i soczewką

Obydwie komory wypełnia ciecz wodnista.

Aparat optyczny oka to te elementy które załamują światło: rogówka, soczewka, ciałko szkliste.

W zdrowym oku powinno być tak załamane światło by obraz powstała w plamce żółtej.

Na siatkówce powstaje obraz: odwrócony, pomniejszony, rzeczywisty

Informacje o obrazie przewodzi nerw wzrokowy – jest to druga para nerwów mózgowych. Ośrodki wzroku mieszczą się w płacie potylicznym kory mózgowej. Ośrodki odruchów ocznych mieszczą się w śródmózgowiu.

Wady wzroku – zaburzenia powodujące powstawanie obrazu w innym miejscu niż na siatkówce.

Krótkowzroczność – choroba oczu młodych; gałka oczna w płaszczyźnie przednio – tylnej za długa i obraz powstaje przed siatkówką. Korekta: soczewa dwuwklęsła rozpraszająca.

Dalekowzroczność – choroba oczu starszych; gałka oczna zmniejsza się i obraz powstaje za siatkówką. Do korekty służą soczewki dwuwypukłe, skupiające.

Astygmatyzm (niezborność) – zniekształcenie elementu oka, najczęściej spowodowany złym kształtem soczewki, rogówki lub całego oka. Promienie skupiają się w kilku miejscach siatkówki. Korekta: soczewki cylindryczne.

Choroby oczu:

·         Daltonizm – częściej chorują na nią mężczyźni

·         Jaskra – nie jest choroba genetyczną; zbyt wysoki ciśnienie w gałkach ocznych w starszym wieku kończy się ślepotą.

·         Zaćma – polega na mętnieniu soczewki, bo odkładają się w niej kationy wapnia. Leczy się ją operacyjnie wymieniając soczewkę na syntetyczną.

Oko człowieka zdolne jest do podwójnej akomodacji:

    1.       Zmiana kształtu soczewki

    2.       Zmiana odległości soczewki od siatkówki

U człowieka wzrok jest ważniejszym zmysłem niż węch i słuch.